«Ինձ նման հազարավոր ռեժիսորներ կան, բայց այնպիսի հայ, ինչպիսին ես եմ, քիչ են»

«Ոսկե ծիրան» կինոփառատոնի շրջանակում ցուցադրվեց ՍԱՄՎԵԼ ՍՊԻՈՒՆԻ-ՍԱՐԻԲԵԿՅԱՆԻ ուսուցչին` Ռոման Բալայանին նվիրված «Ճախրող հրեշտակներ. Ռոման Բալայան» վավերագրական ֆիլմը: Փառատոնի հիմնադիր-տնօրեն ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆՆ ասաց, որ Ամենայն հայոց կաթողիկոսի «Եղիցի լույս» մրցանակը շնորհվելու է Ռոման Բալայանին` իր մեծ արվեստի, նաև 75-ամյա հոբելյանի առիթով. «Ռոմային սիրում եմ եղբոր նման, վարպետի նման, մեծ վարպետի նման: Ռոման չնայած իր խրոխտ տեսքին` միշտ համեստ և լուռ է եղել: Մեծ ռեժիսոր է ոչ միայն հայկական, ոչ միայն խորհրդային կինոյի համար, այլև աշխարհի կինոյի համար»:

«Ֆիլմն ինձ այսօր ավելի դուր եկավ, քան մեկ տարի առաջ: Գուցե ես եմ փոխվել: Հայերն ինձ մեծ ռեժիսոր են համարում: Իրականում ես սովորական ռեժիսոր եմ, ինձ նման հազարավոր ռեժիսորներ կան, բայց այնպիսի հայ, ինչպիսին ես եմ, քիչ են,- ասաց ՌՈՄԱՆ ԲԱԼԱՅԱՆԸ:- Ես միշտ իմացել եմ, որ Սամվելն ինձ սիրում է, և դա ապացուցեց նաև կինոյի միջոցով: Չափից շատ է գովերգությունը: Ես դա չեմ սիրում: Բայց նա չէր կարող դա չանել»:

Իր ֆիլմերի դեպքում ռեժիսորի վերաբերմունքն ավելի խիստ է, ասաց, որ իր ֆիլմերը չի սիրում, եթե ուզում են, որ խելագարվի, դահլիճում իր աչքի առաջ պետք է ցուցադրեն դրանք: Քանի որ տեսնում է այն, ինչ նույնիսկ քննադատները չեն նկատում:
Ռոման Բալայանը նոր ֆիլմի սցենար ունի, հավանաբար եկող տարի մայիսին կսկսի նկարահանումները: Բայց, առհասարակ, ասաց, որ շատ է հեռացել կինոյից: Վաղուց կինոդիտումների չի գնում: Ավելի շատ թատրոն է հաճախում: Նրա համոզմամբ` ցանկացած պիես ավելի կատարյալ է ցանկացած, նույնիսկ ամենալավ կինոսցենարից. «Ես գնում եմ ոչ թե նայելու ներկայացումը, այլ լսելու տեքստը: Ինձ պիեսն է հետաքրքրում»: Ապրիլյան դեպքերին անդրադառնալով` ասաց, որ սարսափել էր. Արցախում են իր բարեկամները, մոր աճյունը: «Փառք Աստծո, ավարտվեց: Ես, իհարկե, ուզում էի, որ Արցախը ազատագրվի, բայց երբ Սամվելը 88-ին ասաց, որ Արցախում ցույցեր են սկսվել, ուզում են միանան Հայաստանին, ասացի` վայ մե… ես միանգամից ամեն ինչ զգացի: Բոլորն ուրախանում էին, իսկ ես գիտեի, որ շատ մահեր կլինեն ու երկարատև պատմություն»:

ՈՒրիշ ելք տեսնո՞ւմ էիք` հետաքրքրվեցի:
«Այո, եթե հումանիստները լուծեին այդ հարցը, ոչ թե քաղաքական գործիչները: Կան հայեր ու ադրբեջանցիներ, որ կարողանում են ճիշտ մտածել, նրանք պետք է հանդիպեին: Ես չեմ սիրում քաղաքական գործիչներին, չեմ սիրում նացիոնալիստներին, անկախ նրանից, թե որ կողմից են` ադրբեջանական, հայկական, թե ռուսական: Եվ նույնիսկ պատրիոտիզմ բառը տանել չեմ կարողանում: Նույնը կարող եմ ասել ՈՒկրաինայի համար: Ես հաճախ եմ հեռուստատեսությամբ խոսում այդ մասին, որ Ռուսաստանը պահում է իրեն շատ վատ, ՈՒկրաինան` անհասկանալի: Ինչպես արդեն ասացի` հումանիստները պետք է լուծեն հարցերը: Ովքե՞ր են իրական հումանիստները: Դրանք այն մարդիկ են, որ չեն ատում ուրիշ ազգերին: Կան այդպիսի մարդիկ, օրինակ Հրանտ Մաթևոսյանը: Հիշում եմ, նա ասում էր` տեսնում ես, չէ՞, բոլորի աչքերում ցեղասպանությունն է:- Եվ արդեն հայերենով ավելացրեց.- Ես ուրիշ տղա եմ, ես լոպազ ղարաբաղցի եմ... ուզում եմ ուրիշ լինեն»:

Ռեժիսորը նկատեց նաև, որ մեր երկրի աշխարհագրական դիրքն այնպիսին է, որ միշտ խնդիրներ կլինեն: Բայց տանել չի կարողանում, երբ հայերը հեռանում են երկրից. «Ինձ ասում են` չէ՞ որ Դուք նույնպես գնացել եք, ես ասում եմ` ինձ չեն ընդունել: Եթե գնում է մարդը, ով տաղանդավոր է, ու նրան չեն հասկանում, դա ուրիշ է, բայց աղքատը պետք է մեռնի իր երկրում, ինչպիսին էլ այն լինի: Դա իմ համոզմունքն է»:

«Ճախրող հրեշտակներ. Ռոման Բալայան» ֆիլմը արտադրվել է 2011-ին: Սցենարի հեղինակը Վալերի Գասպարյանն է: Ֆիլմն ընդգրկված է «Ոսկե ծիրան» փառատոնի արտամրցութային ծրագրում:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ